Procar svindlið og aðgerðarleysi stjórnvalda

Procar-svikin, sem ljóstrað var upp um í fréttaskýringaþættinum Kveik á Ríkissjónvarpinu 12. febrúar sl., kalla á viðbrögð og aðgerðir af hálfu stjórnvalda og markaðarins til að auka öryggi og neytendavernd í bílaviðskiptum og endurheimta traust á markaði með notuð ökutæki. Það þarf að vinna að úrbótum til framtíðar og halda opinbera skrá um þau ökutæki sem átt hefur verið við með sviksamlegum hætti.  Með þessum orðum hefst pistill Runólfs Ólafssonar, framkvæmdastjóra Félags íslenskra bifreiðeigenda, sem birtist í FÍB-blaðinu sem var að koma út.

Í pistli Runólfs kemur fram að Procar-svindlið hefur dregið úr trausti neytenda í viðskiptum með notuð ökutæki og skaðað neytendur og fyrirtæki fjárhagslega.  Á markaðnum eru ökutæki með skráninguna ,,bílaleiga“ í eigenda- eða umráðaferli mun lakari og verðminni vara en áður.  Fram hefur komið að bílaleigubílar eru óvenju hátt hlutfall af bílaflota landsmanna.  Það eru um að 77 bílaleigubílar á hverja 1.000 íbúa hér á landi  á móti 4–6 bílaleigubílum á hverja 1.000 íbúa á hinum Norðurlöndunum.  Hátt hlutfall bílaleigubíla í endursölu notaðra ökutækja á Íslandi eykur á mikilvægi aðgerða og aðhalds opinberra aðila.  Það er nauðsynlegt að halda opinbera skrá um ökutæki sem sannanlega hafa niðurfærða kílómetramæla. Rannsaka þarf hvort slík vinnubrögð hafi verið stunduð víðar en hjá Procar. Markmiðið er að ná sem best utan um umfang svikanna og aðstoða fólk við að leita réttar síns. 

Þegar þetta er skrifað er Procar ehf enn í fullum rekstri þrátt fyrir að hafa viðurkennt stórfelld svik og auðgunarbrot. Lögregla gefur aðeins þær upplýsingar að verið sé að skoða mál fyrirtækisins og sömu fréttir berast frá Samgöngustofu. FÍB hefur ítrekað komið því á framfæri við lögreglu og Samgöngustofu að málið þoli ekki frekari tafir til að verja rannsóknarhagsmuni, koma verði í veg fyrir samkeppnisbrot og vernda neytendur.

Runólfur segir ennfremur í pistli sínum að enn á eftir að innleiða hér á landi evrópska tilskipun nr. 2014/45/ESB um reglubundnar prófanir á aksturshæfni vélknúinna ökutækja og eftirvagna sem var tekin upp í EES-samninginn 30. apríl 2015.  Í tilskipuninni segir m.a. að röng kílómetrastaða teljist meiri háttar annmarki við mat á aksturshæfni ökutækis.  Einnig er ákvæði um að þeir sem eigi við kílómetramæla ökutækja sæti refsingu. Þetta þarf að innleiða strax í íslenskan rétt.

Runólfur heldur áfram og segir að nýlega kom fram í fréttum að málverk eftir Stefán V. Jónsson frá Möðrudal, Stórval, hafi verið fölsuð.  Talið er að falsanirnar séu nýjar en óttast að fjölmörg verk séu í umferð. Málið er til skoðunar hjá héraðssaksóknara og Lilja Dögg Alfreðsdóttir menntamálaráðherra sagði í viðtali við Ríkisútvarpið 6. mars sl. að málið væri grafalvarlegt og að hún væri slegin yfir svindlinu. Lilja sagði að ráðuneyti hennar og önnur ráðuneyti þyrftu að koma að þessu máli og bætti við að byrjað væri að skoða og fara yfir málið í menntamálaráðuneytinu.

Að lokum segir Runólfur að Stórvalssvindlið varðar mun minni fjárhagslega hagsmuni fyrir neytendur en Procar-svindlið.  Menntamálaráðherra á hrós skilið fyrir að grípa strax til aðgerða vegna málverkafölsunarinnar. Engin viðbrögð hafa komið á rúmum mánuði frá ráðherra neytendamála, Þórdísi Kolbrúnu R. Gylfadóttur eða ráðherra samgöngumála, sem Samgöngustofa heyrir undir, Sigurði Inga Jóhannssyni vegna niðurfærslu kílómetramæla ökutækja sem seld hafa verið grandalausum kaupendum. FÍB skorar á ráðherra þessa, Samgöngustofu og lögregluna að bregðast strax við því óöryggi og tjóni sem þegar hefur skapast vegna ólögmætrar sölu bílaleigubíla með falsaða kílómetrastöðu.