Samgönguáætlun 2024-2038: Öryggi í samgöngum og jarðgöngum forgangsraðað

14.06.2023

Þingsályktunartillaga innviðaráðherra um nýja samgönguáætlun var kynnt í gær. Meðal þess sem fjallað er um í áætluninni er forgangsröðun um uppbyggingu jarðganga og kemur fram að rúmlega 900 milljörðum króna verði varið í samgönguframkvæmdir næstu fimmtán árin.

Sigurður Ingi Jóhannsson innviðaráðherra kynnti í gær þingsályktunartillöguna á Hótel Nordica. Í kjölfar fundarins varð tillagan aðgengileg í samráðsgátt og verður hægt að senda inn umsögn eða ábendingar vegna hennar til og með 31. júlí næstkomandi. Tillagan verður tekin fyrir á Alþingi í haust.

Í þingsályktunartillögunni, sem nær frá árinu 2024 til 2038, er farið um víðan völl. Til dæmis er þar reifuð jarðgangaáætlun til næstu þrjátíu ára og farið yfir forgangsröðun fjórtán ganga. Forgangsröðunin var unnin eftir að heildstærð greining á jarðgangakostum hafði verið framkvæmd. Þá hefur Rannsóknarmiðstöð Háskólans á Akureyri einnig unnið mat á arðsemi, umferðaröryggi og tengingu svæða ásamt fleiru og var Vegagerðin með í áætlanagerð.

619 kílómetrar vega sem eru í dag með malarslitlagi verða á samgönguáætlun bundnir slitlagi

Þess má geta að 619 kílómetrar vega sem eru í dag með malarslitlagi verða á samgönguáætlun bundnir slitlagi. Alls eru um 2.118 kílómetra tengivega á Íslandi með malarslitlagi. Fram kom í máli ráðherra langt í það að hægt verði að klára að binda alla vegi slitlagi.

Haldið verður áfram með átak í lagningu bundins slitlags á tengivegi út gildistíma áætlunarinnar með 2,5 ma. kr. framlög á ári. Áætlað er að með því móti muni takast að leggja bundið slitlag á um 619 km af vegum sem í dag eru malarvegir fyrir árið 2038. Loks verður hugað að uppbyggingu á göngu-, hjólreiða- og reiðstígum. Framlög til þessara innviða hafa aukist á undanförnum árum og áfram verður haldið á sömu braut.

Á kynningunni sagði Sigurður Ingi að forsendur framkvæmda í samgönguáætlun miðast við fjármálaáætlun þar sem spornað er gegn verðbólgu og frekari hækkun vaxta með auknu aðhaldi og frestun framkvæmda. Forgangsröðunin er síðan endurskoðuð á hverju ári í nýrri fjármálaáætlun. Þá verður tekjuöflun af farartækjum og umferð endurskoðuð þar sem skatttekjur hafa lækkað talsvert vegna hærri hlutdeildar vistvænna ökutækja í umferðinni.

Eins og áður kom fram er gert er ráð fyrir að á fimmtán ára tímabili samgönguáætlunar verði 909 milljörðum kr. varið samgangna þar af um 263 ma.kr. á fyrsta fimm ára tímabili áætlunarinnar. Til viðbótar bætast við verkefni sem verða fjármögnuð með samvinnuverkefnum, s.s. ný Sundabraut og brú yfir Ölfusá.

80 km af stofnvegum breikkaðir

Hvalfjarðargöng tvö og göng undir Öxnadalsheiði koma til framkvæmda og engar einbreiðar brýr verða á hringveginum eftir fimmtán ár. Meðal helstu framkvæmda í áætluninni eru meðal annars tvöföldun Reykjanesbrautar- og framkvæmdir við Suðurlandsveg og Kjalarnesveg þar sem akstursstefnur verða aðskildar. Þá verða 80 km af stofnvegum breikkaðir. Ennfremur er stefnt að fækkun einbreiðra brúa um allt land og þannig gert ráð fyrir að engin einbreið brú verði eftir á hringveginum í lok áætlunarinnar.

Í tillögunni að samgönguáætlun er sett fram jarðgangaáætlun til 30 ára. Lögð er til forgangsröðun næstu 10 jarðganga á Íslandi ásamt fjórum öðrum jarðgangakostum til nánari skoðunar. Jarðgöngin eiga öll það sameiginleg að vera lykilþáttur í að treysta búsetuskilyrði um land allt og veita umferð fram hjá hættulegum og óáreiðanlegum fjallvegum. Um er að ræða flest jarðgöng sem komið hafa til umfjöllunar á síðustu árum. Stefnt er að því að allir jarðgangakostir komi til framkvæmda á næstu 30 árum.

Í áætluninni eru sett fram áform um árlega fjárfestingu, utan fjárhagsramma, á bilinu 12-15 milljarða kr. í jarðgangagerð til ársins 2038. Fjármögnun þeirrar fjárfestingar er hluti af heildstæðri endurskoðun tekjuöflunar af farartækjum og umferð.

Tíu jarðgöng - forgangsröðun